Met één voet in Belgie

Het eindejaar is in zicht, mijn eerste jaar in Bolivia zit er bijna op en ik zit al met een been in Belgie, me mentaal aan het voorbereiden op het koudefront dat me daar gaat overvallen.
De laatste maanden in Santa Cruz zijn in een flits voorbij gegaan. Een (onvolledig) overzicht:

De eerste module voor opvoeders werd afgesloten met een bordspel over de sociale kaart van Santa Cruz en de diploma-uitreiking:





Eduardo van Callecruz organiseerde een workshop over de vorming die hij dankzij Volens in Colombie heeft kunnen volgen.


Alle cooperanten van Peru en Bolivia hebben zich drie dagen afgezonderd om aan uitwisseling te doen.

Onze opvoeders hadden een laatste theateroptreden in het frans cultureel centrum van Santa Cruz. Een aantal van hen wil doorgaan met het theater, en gaat op eigen kracht deelnemen aan een wedstrijd over straattheater!

Valeria en Fernando werken aan een tentoonstelling foto-verhalen met en over straatkinderen en -jongeren: Adonde va la lluvia en zijn een nieuwsbrief voor Plataforma aan het maken. Op you tube vind je een eerste demo.


Miguel verliet een maand zijn huis in Buenos Aires om met onze psychologen te komen werken.

Marcelo maakte een documentaire over Plataforma: El cambio es posible. Binnenkort met ondertitels in uw huiskamer!! Hij vertelt jullie alvast over zijn ervaringen, in het frans, of in het spaans.

Jan-Pieter en Marieke, twee jonge cooperanten, gaan een jaar in Plataforma en in Mi Rancho werken.

Patrick is een database over de kinderen aan het maken die zal gedeeld worden door alle organisaties.

Stefan is de leraars aan het helpen om de opleiding tuinbouw te verbeteren.

Benoit gaat er voor zorgen dat ze in Mi Rancho voortaan warm water hebben om te douche, dankzij zonneenergie.

Mariela gaat een maand werken rond educatief materiaal over rechten.

En natuurlijk: Den Evo is herverkozen!

Ons kantoor in Plataforma is al een tijdje veranderd in een chaos. Elke ochtend opnieuw is het overlevingstocht om tot aan mijn bureau te geraken en meestal vind ik daar iemand aan het werk.

Bij deze wil ik trouwens nog eens reclame maken voor onze Volens website america. Dankzij Aude is die nu een bron van informatie geworden! Ik geef jullie alvast de link naar het artikel over de cooperantenvorming,
en de getuigenis van Edwin, ex-straatkind.

Camba verjaardag

23 september, s'avonds zouden we met alle collega's samenkomen om de goede afloop van de loopwedstrijd te vieren. 23 september, ook wel de dag van mijn verjaardag, zat ik op het kantoor van Volens met onze poppenkastspelers, onbewust van het drama dat zich ondertussen in het kantoor van Plataforma aan het afspelen was. Plots klonk het daar: emergencia, emergencia, al het personeel beneden verzamelen in de keuken! Evacuatieoefening? Neen, hoor, het drama lag plompverloren op de grond, in de vorm van mijn verjaardagstaart. Er reste maar een oplossing: a comer, de taart tot de laatste kruimel recupereren en snel een nieuwe kopen.

Toen ik aankwam op het feestje lag er al een gans koebeest op de barbecue (churrasco), en dikke chorizo's (worsten.

De directrice was aan het worstelen met de aji (picante, heel picante saus), de yuca (maniok) en de rijst met kaas. Een feestje a lo camba dus (camba zijn de oorspronkelijke bewoners van de regio).

Na het eten was het tijd voor verjaardagstaart versie 2.

Een wens, blazen, een hap uit de taart, mooie verjaardagsliedjes en het feest kon beginnen!

We hebben gedanst tot we niet meer konden: salsa, cumbia, samba, ... Zaaaaalig. En als afsluiter als echte cambas carnavalsliedjes van hier:



De dag erop was het het feest van Santa Cruz. k Ben dus net geen dochter van Santa Cruz.
Het was een superdag, 100 % camba, met als overdag al een lunch in la casa del camba, in de natuur, met mijn twee collegaatjes Ruth en Noé, hier in volle actie:

Voor de gastronomische adepten in België. OP het menu stond:
mojadito con charque (een soort paellarijst met gedroogd vlees),
mojadito con pato (idem met eend)
picante de pollo (kip met aardappelen in een picante rode saus)
keperi (gemarineerd vlees)}
chuño (gedroogde aardappel)
rijst met kaassaus en yuca (of course)
Smakelijk!

Al son de la vida: nieuwe blog van collega

Hieronder vinden jullie een link naar de blog van mijn collega Graciela. Graciela is anderhalf jaar geleden begonnen als vrijwilligster-straathoekwerkster, is nu aangenomen als psychologe in Plataforma en geeft workshops rond seksualiteit aan de jongeren van de partnerorganisaties.
Wie een woordje Spaans spreekt kan hier dus veel informatie uit eerste hand krijgen.
http://alsondelavidaxxi.blogspot.com/

up-date

Oef, het laatste berichtje dateert weeral van een maand geleden, hoog tijd dus om nog eens in mijn virtuele pen te kruipen. De tijd vliegt, zeker als je er drie weken tussenuit trekt op ontdekkingtocht door Boliva, en nog meer als je dat doet in gezelschap van twee jeugdige reizigers, mijn neefjes Arthur en Emiel. Ow ja, en in hun kielzog hun mama en papa, druk in de weer met zonnebrillen kopen (die de jeugdige reizigers blijkbaar in grote getalen verbruiken), mysterieus verdwenen spullen zoeken (die rugzakken hebben toch echt wel heel veel vakjes), en kleren wassen (introductie in de Boliviaanse wasmachine: met de hand!). Onze reis leidde ons door het ganse land, van o meter tot 5000 meter, van -20 graden, tot + 30 graden, door woestijnen, moerassen, zoutvlaktes, oerwoud en hoogvlakte, langs heilige vulkanen en gekleurde meren, tot in het hart van de wereld; in de mijnen waar de duivel altijd om de hoek loert. Met onderweg lama's, buitenmatig grote bevers, alligators, pirañas en roze dolfijnen. Van het gezelschap van een praatgrage, diep gelovige machetero (suikerrietkapper) tot een stuurse, geblokkeerde kokkin die in het the middle of nowhere wou aftrappen, mars naar het eerstvolgende dorp (waarschijnlijk op drie dagen loopafstand). Met mijn broer die al zijn indrukken minitieus opschreef in zijn dagboek, mijn schoonzus die ons met de kaart in hand altijd piekfijn wist uit te leggen waar we waren, Emiel die ongeveer elke lama in Bolivia heeft achtervolgd en Arthur die elk indiaans vrouwtje zijn hele hebben en vermogen wou schenken. ... En ik, intens genietend van mijn gezelschap! Op de foto's is het wachten tot de post uit België aankomt, ik was namelijk nogal geïntimideerd door de camara van mijn broer, een national geografic waardig apparaat. Binnenkort dus meer (tenminste: als het de Boliviaanse post behaagt)!
Tijdens mijn afwezigheid hebben onze opvoeders/artiesten nog eens een geslaagde performance gedaan, ter ere van de 150° verjaardag van Don Bosco. Let vooral op de dramatische touch die het Christusbeeld aan het tafereel geeft:

Vrijdag hebben we onze volgende vertoning!

De zondag na mijn terugkomst hebben stonden we s'ochtends vroeg, heel vroeg auw, met de hele ploeg al present voor de allereerste loopwedstrijd in Santa Cruz, georganiseerd door Plataforma en met de steun en publieke belangstelling van belangrijke bedrijven en mediakanalen van Santa Cruz.
Een prachtig beeld: 2000 mensen, allemaal met hetzelfde t-shirt, elite, kinderen en jongeren van college´s, van onze instellingen, samen met de opvoeders, personen in een rolstoel, allemaal zonder onderscheid aan het lopen om geld in te zamelen om een betere ondersteuning aan de straatkinderen en -jongeren van Santa Cruz te kunnen realizeren.
Ik had de belangrijke taak om een miss Bolivia te babysitten, een taak die ik helaas niet heb kunnen volbrengen. Na een half uurtje was ik ze al verloren. Waarschijnlijk kon ze niet leven met het t-shirt maatje medium dat we voor haar hadden voorzien. Ach ja, eigenlijk zaten er al twee Belgische missen achter de stand van plataforma, oordeel zelf maar:

Ondertussen hebben we ook al vier lessen van de modulaire vorming voor opvoeders achter de rug: het opvoedingsproces, socio-economische toestand in SC, karakteristieken van straatkinderen en -jongeren, en de rechten van het kind. Na een eerdere woelige start, met verdwenen lesgevers, serieuze dalingen in de deelnemers, onbereikbare contactpersonen in de unief beginnen we langzaamaan ons ritme en structuur te krijgen. (tip: bel nooit voor 3 uur s'middags naar iemand van de unief, ook al sta je een kwartier voor aanvang van de les voor gesloten deuren, want dan krijg je de mama aan de lijn die zegt dat je maar eens moet terug bellen als Waltertje zijn bordje heeft leeggegeten). De opvoeders die deelnemen zorgen alleszins voor boeiende uitwisselingen. Af en toe krijgen ze als taak mee om een workshop te doen met de kinderen van hun organisatie over het thema van de les, bv hoe beleef ik mijn rechten, en dat zorgt voor interessante debatten. De cooperante leert ook bij, naast de ervaringen van de opvoeders en de theoretische bijdragen van de lesgevers, heeft ze geleerd wat meer te vertrouwen in de goede afloop van de dingen. Al kunnen de klassen yoga daar ook voor iets tussenzitten.
Ooooom, paz y harmonia en tot de volgende!

Over het theater

Hiernaast vinden jullie een fotoreportage over de theatervoorstelling in Alalay. Het is de bedoeling om dit album te blijven aanvullen met nieuwe foto's. Neem gerust eens een kijkje op de site zelf (klikken op view my album, je vindt er ondermeer foto's over de workshops met de opvoeders.

Tot nu toe heb ik enkel mijn eigen woorden in deze blog neergepend. Hoog tijd dus om eens te luisteren naar de mensen om wie het echt gaat: mijn Boliviaanse collega's. Vandaag heb ik een interview afgenomen van Jorge Luis Rocha, of een halfslachtige poging om iets te doen wat op een interview lijkt (blijkt dat dat nog niet zo gemakkelijk is). Jorge heeft deelgenomen aan de workshops theater en werkt in Oikia, een dag- en nachtcentrum in de armste wijk van Santa Cruz, het Plan 3000. Dit is zijn ervaring:

De theatertechnieken die ik tijdens de workshops theater heb geleerd, vormen een belangrijke pedagogisch hulpmiddel in het werk dat ik doe met de kinderen. Wanneer de kinderen voor het eerst naar Oikia komen zijn ze immers vaak timide, en hebben ze het moeilijk om zichzelf uit te drukken. Het theater kan helpen om hun verlegenheid te overwinnen en hun eigen talent te ontdekken. Het is een werkvorm die we in Oikia zeker kunnen toepassen.

Persoonlijk heb ik tijdens de workshops geleerd om me te ontspannen, en te ontstressen. Het theater toont je dat je een persoon bent die in staat is om iets uit beelden, te creeëren, om het even wat je je maar ook voorstelt. Het is werkelijk een prachtig iets dat je als persoon vervolmaakt.

De voorstelling in Alalay samen met al mijn collega's, was voor mij persoonlijk het hoogtepunt van alles. Zien hoe het theater ons allemaal bindt, onafhankelijk van leeftijd, organisatie,enz, en hoe we van een aantal mensen die elkaar niet kenden, naar een hechte groep zijn toegegroeid was heel mooi. Ik vind het theaterstuk zelf heel geslaagd omdat het met momenten grappig is maar het de kinderen tegelijk ook doet nadenken over thema's uit hun dagelijkse leven.


Jorge in actie tijdens de repetitie

Break a leg!

Donderdag, 16 juli, was een historische dag voor Plataforma Unidos. Die dag hebben een ploeg opvoeders zich getransformeerd in rasechte artiesten! Dat zit zo:
Het Volensprogramma in Santa Cruz is een programma van aangepaste vorming. Aangepaste vorming dat wil zeggen: vorming aangepast aan de noden en mogelijkheden van de doelgroep, geen kassieke klassituatie dus, maar gebruik makend van alternatieve methodieken die een ontwikkelingsproces stimuleren.
Kunst vormt hierin een uiterst waardevol pedagogisch werkmiddel, en theatertechnieken zijn uitermate geschikt om die kwaliteiten tot ontwikkeling te brengen die elke opvoeder in zijn gereedschapskist zou moeten zitten hebben.
Het onderwerp verdient een artikel op zich, maar ik zal enkele voorbeelden geven.
Theatertechnieken stimuleren het emotioneel evenwicht en de empathie. Daarnaast versterkt het het zelfvertrouwen en ontwikkelt het o.a. de verbeelding, het geheugen, en de lichaamsexpressie. Kortom, theater beïnvloedt hoe iemand in het leven staat en laat dat nu net een fundamenteel werkmiddel van een opvoeder zijn.
Wij waren dan ook erg blij toen zich in maart een mogelijkheid aanbood, in de vorm van Mildred Velasquez, om een educatief theaterproject op te starten met Plataforma. Mildred is een Boliviaans-Belgische artieste, met veel ervaring in vorming en sensibilisatie via het theater. Dankzij haar professionele (en persoonlijke) kwaliteiten, en de financiele ruggesteun van Rotary Club Rotselaar en de solidariteitsgroep: Families helpen Families, hebben we nu een eerste fase van het project achter de rug: Vorming van de opvoeders van de verschillende organisaties in verscheidene theatertechnieken (een groep) en poppenkasttechnieken (andere groep). Poppenkasttheater biedt het voordeel dat moeilijk bespreekbare onderwerpen bespreekbaar worden omdat de toespreker een object is. De poppenspeler voelt zich minder geremd omdat hij werkt met een object dat hij zelf gemaakt heeft, dat hij zelf leven geef, en dat zich in zijn andere ik omvormt. Het publiek ontvangt de boodschap via een geanimeerd object, wat veel minder bedreigend is dan via een echte persoon.

Het resultaat was donderdag te zien, in Alalay (partnerorganisatie van Plataforma) waar de twee groepen het beste van zichzelf hebben gegeven en de kinderen van Alalay een onvergetelijke spektakel hebben bezorgd.


Opwarmingsoefeningen in de bus naar Alalay

Mildred aan het werk met het kasteel van graaf Dracula (poppenkasttheater)

Make-up van de artiesten

De voorstelling was pure magie, een lach, een traan, en overtrof mijn wildste verwachtingen.


Poppenkasttheater

Achter de schermen. De poppenspelers met hun zelfgemaakte theaterpoppen.

Het theater gaat over een man die, na een ongeval, in coma is, en die vindt dat zijn leven niks waard is.

Ergens tussen leven en dood maakt hij kennis met een goede geest die hem naar een fantasiewereld brengt, waar ze samen een antwoord proberen te vinden op: wat is geluk?

Een groep fantasiewezens verbeeldt elke keer het antwoord van de man op deze vraag,

op die manier worden thema's aangesneden zoals alcoholisme en familiaal geweld, thema's die voor onze kinderen en jongeren, helaas, deel vormen van hun leefwereld.

Op het einde van het toneelstuk vormen de toneelspelers stillevens, waarbij ze telkens een element over echt geluk toelichten.

Eind augustus hebben we een vergadering voorzien om met de deelnemers het proces te evalueren, maar ik geef alvast enkele persoonlijke waarderingen mee:
De veranderingen in de opvoeders zijn opmerkelijk: Ze hebben duidelijk veel meer zelfvertrouwen, nemen zonder aarzeling het woord, hun motivatie heeft een boost gekregen, ze hebben opvoeders van anders organisaties leren kennen en enkelen herhalen de workshops al met de kinderen van hun organisatie. Indirecte gevolgen zijn: ze nemen nu spontaan verantwoordelijkheid op, zijn punctueel (een grote verwezenlijking in Bolivia), en ze maken alvast plannen voor hun doorbraak in Hollywood...
En wat vond de kinderen van het optreden? Die bestormden onze artiesten na afloop van het schouwspel om een handtekening te vragen ... Quot erat demonstrandum.

met de diploma's
Onze artiesten hebben nu even vakantie, maar in september zijn we er terug om een tour te doen in alle organizaties van Plataforma, waarbij er telkens een theaterworkshop zal gegeven worden aan de kinderen en de jongeren.
Op basis van onze observaties en de interesse van de gasten zullen we dan in november en december een theatergroepje vormen en vanaf januari beginnen we met de montage van een aktie theater, uitgaande van hun beleefde realiteit, dat zal dienen ter sensibilisatie van de maatschappij. Het theaterstuk zal klaar zijn einde juni, wat toelaat het voor te stellen in Santa Cruz gedurende de maanden juli-augustus, andere steden in Bolivia in september, en, als kers op de taart: verschillende delen van BELGIE in oktober, november 2010. Dus Belgjes, hou u vast aan uw bretellen want volgend jaar komen we jullie bezoeken!

todo posible, nada seguro...

Maandagmiddag, 2 uur, de banner van Plataforma hangt op het gebouw van de faculteit van de Pedagogische Wetenschappen, de deelnemers aan de eerste opleidingsmodule voor opvoeders komen een voor een toe (van sommigen heb ik geen idee waar ze vandaan komen omdat ze niet ingeschreven zijn noch tot Plataforma behoren), en ik wacht op een lesgever die ik niet ken en waarvan ik eigenlijk niet weet wat hij van plan is. Hoe dat komt? Even terugspoelen...

Jullie weten dat ik deze module heb moeten uitstellen omdat ik wel een lesgever had maar geen inschrijvingen en geen aula... Wel, guess, deze keer had ik 40 inschrijvingen en een akkoord met de unief, maar geen lesgever! Mijn man uit La Paz die zelf de datum voorgesteld had, die zijn akkoord gegeven had en wel honderd keer herhaalde hoe geweldig interessant hij het vond om deze les te geven, besloot afgelopen week even om niet te komen maar dat vooral niet aan mij te zeggen. Zodat ik het weekend heb doorgebracht, wachtend op een telefoontje dat nooit kwam, en pratend tegen zijn antwoordapparaat, want hij had zijn GSM afgezet. Uiteindelijk hebben we hem maandag op zijn werk weten te bereiken: vroeg hij of we hem soms een vliegtuigticket konden bemachtigen (om 10 u s'ochtends) zodat hij om 2 u in Santa Cruz kon zijn. Te gek om los te lopen.
Ik was me al mentaal aan het voorbereiden om iedere directeur te bellen en in te lichten dat de vorming alweer niet doorging, maar dat was zonder onze directrice, Ximena, gerekend. Uitstellen was voor haar geen optie, en dus is ze, 4 u voor het begin van de les, met 2 telefoons tegelijk beginnen te bellen, tot ze mij dus een lesgever had gevonden. Een zekere Patricio, die lesgeeft in een andere universiteit, en die in vergadering zou zijn tot 2 uur en dus geen tijd had om op voorhand een beetje te coördineren. En meer wist ik ook niet.

Daar stond ik dus, moe en nog altijd ongelovig dat het dan toch zo doorgaan, voor een volle klas, een inleiding te geven, waarbij ik eens goed in mijn papieren moest spieken om dien mens zijn naam te herinneren. Zo zie je maar: in Bolivia is alles mogelijk, maar niks zeker!

De les was niet perfect: De directeur van de faculteit was erbij aanwezig en natuurlijk heb ik hem vergeten te vermelden/bedanken. Er was geen studiemateriaal (ga ik maar schrijven), het theoretisch gedeelte miste diepgang, maar soit, we zijn ermee begonnen en vanaf nu kan het alleen maar beter worden. En nu, op naar de volgende mission impossible.




Meer foto's op Flickr!

Staatsgreep in Honduras

Ondertussen in het nieuws over de staatsgreep in Honduras ook in België doorgesijpeld. Diegenen die meer inside-informatie willen verwijs ik door naar de blog van mijn Volens-colega, Maité, die in Honduras werkt.

klik hier om haar blog te lezen

vorming in Misión Timoteo

Deze week hebben Graciela en ik het drukke SC even achter ons gelaten en zijn we naar Misión Timoteo gegaan,
een evangelistisch huis voor jongetjes, partnerorganisatie van Plataforma, gelegen op een terrein van 200 hectares, op het platteland dicht bij Portachuelo (zie kaart). We hebben er vier dagen lang vorming gegeven aan het personeel.
Misión Timoteo is eigenlijk een samenleving in mini. Elk personeelslid woont met zijn familie op het terrein, deelt de de maaltijden en participeert in spirituele oefeningen. Dat maakt dat er een behoorlijk warme sfeer hangt. De jongens leven dicht bij de dieren, helpen op de boerderij
(en de cooperanten ook, een mens moet van alle markten thuis zijn),
en rijden zonder zadel paard (de cooperant verkiest een zadel).

Doordat we in het huis zelf bleven slapen was het een speciale ervaring. Dicht bij de equipe en de jongens leven, in die prachtige natuur, onze methodologie constant aanpassen aan de laatste ontwikklingen...
Het was een vermoeiende week: ‘s nachts insecten jagen met een slipper en liggen keren op een keiharde matras, ‘s ochtends een koude douche en een kom rijst met melk, lesgeven, ‘s middags opnieuw rijst met vlees en ui, opnieuw lesgeven, in slaap vallen in de wei en polderverbrand wakker worden, schuifelend en bevend van de schrik een wei met vermoedelijke stieren oversteken, in een camion naar het dorp Portachuelo rijden (koffie drinken!) op zoek naar een Internetcafe om lesmateriaal uit te printen, enfin een mengeling van nieuwe indrukken en de zegeningen van de natuur, die maken dat dit een week was die ik niet snel zal vergeten.
Ik was heel blij dat ik op Graciela kon rekenen want hoewel heel interessant was, was het niet makkelijk om de debatten over opvoeding, communicatie en emoties te leiden, omdat de religie heel sterk aanwezig is en, naar mijn aanvoelen, het ganse educatief proces stuurt. Heel veel evenwichtswerk dus, maar ik het wel het gevoel dat we met onze ideeën een brug hebben kunnen slaan en een spoortje hebben nagelaten.


De diplomaceremonie was het hoogtepunt van de week. Alle jongens en opvoeders samen, Graciela die nog een mooi gedichtje voorlas, en vervolgens 26 jongens en een pak opvoeders die ons met uitgestrekte handen de zegen geven.

Na deze inleiding in relgigieus leven begrijp ik ook beter waarom het zo uitzonderlijk is dat zeven organisaties van verschillende religies de krachten hebben samen gebundeld in een Plataforma.
Meer foto's op Flickr!

haal eens een clown in huis

Donderdagavond, telefoon van een clown. Of ik hem enkele dagen een bed kon lenen?
Eerlijk gezegd had hij geen beter moment kunnen kiezen, ik bevond me namelijk op de rand van een zenuwinzinking. Deze maandag ging normaal de cursus voor opvoeders van start, maar ik heb het allemaal moeten uitstellen. Het leek wel of de laatste weken gans de cosmos samenspande tegen mij: ziek, de Boliviaanse bureaucratie op haar best, enz enz, enfin, ik had de zaak niet goed onder controle waardoor tegen de woensdag bleek dat ik zonder aula en zonder leerlingen zat, maar wel met een lesgever uit La Paz die zijn vliegtuigticket al had gekocht. De fase van paniek was ik tegen dan al voorbij, bevond me eerder in de fase van: Ik verhuis naar een onbewoond eiland, en als dat niet kan creer ik er een in mijn hoofd en ga ik als een zombie op de sofa gaan zitten, wat ik donderdag (feestdag) dan ook gedaan heb.
Maar daar klopte dus een clown aan mijn deur, en hoewel ik nog steeds probeerde als zombie op de sofa te zitten, wil dat niet zo lukken wanneer er iemand zit te jongleren in je living.
Vrijdag heb ik dan de beslissing genomen om de cursus uit te stellen, de lesgever is maandag gekomen, maar we hebben van zijn aanwezigheid geprofiteerd om alles goed en met kalmte voor te bereiden, en om vergaderingen met de partnerorganisaties te organiseren. Ik heb eens diep ingeademd en ben met nieuwe moed begonnen, en weer een les wijzer: de zaken goed in handen nemen en proactief zijn. EN NIET PANIKEREN WANNEER ALLES NAAR DE VAANTJES GAAT
De clown is ondertussen alweer vertrokken.

Satellietbeelden van Santa Cruz en belangrijke adressen

Het gevolg van een internetaansluiting in huis: Na veel geklungel ben ik erin geslaagd om een mapje op mijn blog te zetten waar je via satellietbeelden mijn huis, mijn werk etc kan op zien.
Je klikt best op het blauwe 'Santa Cruz' dan krijg je de map wat groter. Links zie je de plekken die je kan gaan zien, bv het regiokantoor van Volens, recht op de map kan je via de pijltjes navigeren, inzoomen, uitzoomen, naar boven, naar links etc.
Wordt van tot tijd ge-updated!

De republieken van God

Een paar weken geleden heb ik van de aanwezigheid van mijn ouders geprofiteerd om een stukje Bolivia te ontdekken: de Jezuietenmissies in de Chiquitania van Bolivia. De treinreis naar de verste missie, San José, ons punt van vertrek, was volgens mijn ouders al een belevenis op zich. Ik citeer: We werden door elkaar geschud, van voor naar achter, van links naar rechts, van boven naar onder, en dat 6 uur lang!

De Chiquitania omschrijven is moeilijk.
Probeer je het volgende voor te stellen: rode aarde, meertjes, palmbomen, vogels, overvloedig fruit, en groen, groen, groen.
In dit onaardse stukje paradijs (de foto's doen de werkelijkheid onrecht aan) stichtten de jezuieten in de 18 eeuw meer dan tien missies: de missies van de Chiquitos (lett. de kleine mensjes).
Elke missie bestaat uit: een groot plein gedomineerd door een kerk,
elk van hen een staaltje van vermenging van christelijke en lokale cultuur, zoals deze Maria met indiaans gezicht: en voor de rest: stofferige straatjes van rode aarde waar de taxichauffeurs je op hun moto naar je bestemming brengen.
De Jezuieten legden er een militair regime op aan de lokale bewoners, in die periode nomaden die leefden van de natuur. Ik moet er echter aan toevoegen dat ze heel wat meer respect voor de plaatselijke cultuur hadden dan de conquistadores van die tijd en dat de nazaten van de Chiquitanos de traditie van de missies blijven voortzetten. Die erfenis bestaat o.a. uit barokmuziek en houtsculptuur. De jezuieten hadden namelijk hun violen en beitel meegebracht, en muziekonderwijs en houtbewerking vormde indertijd een fundamenteel onderdeel van hun 'educatief programma'. De barokcultuur van de Chiquitania heeft een eigen ontwikkeling gekend, onafhankelijk van de Europese, en geregeld wagen internationale gezelschappen de tocht de Chiquitania om er barokfestivals te gaan uitvoeren. Elke missie heeft ook zijn eigen muziekschool, waar de musici van de toekomst worden opgeleid. Stel u voor: een dorpje in doodse stilte, de kerklokken luiden, en daar komen alle kinderen op hun slippers aangesloft, viool over de schouders.

En dan zijn er de houtateliers. Internationaal befaamd (zeggen ze daar toch). In de ateliers worden mannen (sculpteren) en vrouwen (schilderen) opgeleid om te kunnen voldoen aan de bestellingen van christelijke kunst, alles in ceder-hout.

Wie meer wil weten kan naar de film 'The Mission' kijken, waarvan hier een voorproefje.

Ik heb hem zelf nog niet gezien, het lijkt me vrij Hollywoodiaans, maar het geeft wel een idee. De Jezuieten werden in 1767 trouwens verjaagd door de Spaanse kroon, de Portugese kroon en, jawel, het Vaticaan. Ze stonden de Conquistadores namelijk in de weg in hun bloeddorstige zoektocht naar El Dorado (de stad van goud). 230 jaar later heeft een Zwitserse Jezuiet, H. Roth, het titanenwerk verricht om alle kerken met de hand te restaureren. De mens heeft er zeven jaar over gedaan. Een werk dan niet tevergeefs was want sinds 1992 behoren de missies tot het werelderfgoed van de mensheid.

Magisch Bolivia

Wie hier een tijdje verblijft, af en toe in de kranten snuift en al eens naar de radio luistert, heeft al snel door dat de werkelijkheid de fantasie overtreft en de boeken van Isabel Allende pure realiteit zijn.
Alles is mogelijk, niks is zeker, zou de nationale slogan kunnen zijn. Een ding is wel zeker, voor de Bolivianen, en bij uitbreiding alle bewoners van het Nieuwe Continent, begiftigd met Zuid-Amerikaanse animo, omringd door een landschap dat op zich al aan geen enkele normaliteit voldoet, is de werkelijkheid een stuk flexibeler en rijker aan mogelijkheden dan voor ons rechtlijnige Europeanen. Getuige hiervan is de laatste ontwikkeling in het debacle met Chili. Als tegemoetkoming voor het feit dat zij lang geleden Bolivia de toegang tot de zee hebben ontnomen, stellen zij nu voor om .... een 150 kilometer lange tunnel vertrekkende in Bolivia en uitkomende in de zee te graven. Opgelost staat netjes! Om de zaken wat te vergemakkelijken zouden ze dan een kunstmatig eiland aanleggen waar de Bolivianen aan wal kunnen komen.
De Boliviaanse marine, ten andere, oefent tot op heden op het Titicacameer, op 4000 meter hoogte.

Piñatas, de Knack en bubbels

Oef, eindelijk nog eens tijd en internet gevonden om iets te neer te pennen. Wie de foto’s een beetje volgt heeft wel een idee van alle gebeurtenissen hier, maar een woordje uitleg is toch wel altijd leuker.
Begin mei was er de feestelijke opening van de allereerste thematische bibliotheek rond het werken met straatkinderen en –jongeren in Santa Cruz. In realiteit is het nog een bescheiden bibje, maar we hebben het toch in stijl gevierd, met wat bubbels, een lintje en een paar speeches. Nu is het kwestie van blijven uitbreiden en in een later tijdstip kunnen we de bibliotheek dan openen voor het publiek (nu is ze enkel toegankelijk voor het personeel van Plataforma en de partnerorganisaties). Voorlopig hou ik me bezig met het uitlenen, maar binnenkort ga ik eens op zoek naar een vervanger (al was het maar om te vermijden dat er nog meer mensen zijn die denken dat ik bibliothecarresse van beroep ben, niets dat ik iets tegen het beroep heb, maar kom ... ).
Graciela en ik hebben ook voor het eerst ons welkomspakket voor nieuwe opvoeders gegeven. Pahuichi, een tehuis voor tienermoeders die op straat leven, was ons proefkonijn. Het welkomspakket geeft een practische inleiding in: het opvoedingsproces, rol van de opvoeders, comunicatie, controle en hantering van emoties. We hebben best wel veel theorie gezien, maar er was vooral veel plaats voor oefening en rollenspelen, want deze onderwerpen ondervind je best aan den lijve. De vorming werd afgesloten met een piñata, voor de gelegenheid gevuld met snoepjes en evaluatiedocumentjes. Het waren vier geweldige dagen. Er was veel participatie en openheid in de groep en ik heb zelf heel veel bijgeleerd. Binnen een maandje gaan we nog eens terug om een nagesprek te houden. Ben benieuwd of de vorming hun in de praktijk wat opgeleverd heeft. De idee is nu om dit welkomspakket te herhalen in andere partnerorganisaties, telkens wanneer er een groepje nieuwe opvoeders is. Een aantal organisaties hebben laten weten dat ze geínteresseerd zijn. Ik kijk er naar uit!
Van tijd tot tijd wordt er voor de straathoekploeg een vormingsmoment voorzien. Deze keer hadden Ruth en ik twee middagen rond creativiteit voorbereid. Aangezien de theorie elke vorm van creativiteit doodt, hadden we spelletjes en oefeningen voorbereid rond gerelacioneerde concepten en elke keer schilderden we die woorden dan bij op een schilderij. Het werd uiteindelijk een knotsgekke workshop (commentaar van een van de opvoeders) en buiten onze wil om wel heel creatief. De eerste keer zaten we na een uur al door ons programma heen: oeps. Gelukkig kunnen we rekenen op een creatieve ploeg die ons gered heeft door zelf voorstellen te doen. De tweede keer moest Ruth midden in de workshop door. En nu probeer ik me wel altijd te overtuigen dat ik een heel flexibel mens ben, maar in de praktijk moet ik toch alles grondig plannen en voorbereiden, dus dat was effe zweten. Al bij al is het allemaal nog goed afgelopen en het schilderij hangt nu in de kamer van de opvoeders, als dagelijks opkikkertje om de creativiteit te bevorderen.
Afgelopen maandag uiteindelijk was de eerste bijeenkomst van ons subcomité ‘vorming’. Volgens sommige collega’s klinkt dat behoorlijk comunistisch :) maar ik vind het wel iets hebben. Het subcomité is eigenlijk een clubje dat af en toe eens gaat samenkomen om over het vormingsaanbod van Plataforma na te denken. Onze eerste vergadering was in elk geval heel productief. De grote strategische lijnen werden er vastgesteld alsook de concrete planning voor 2009. We gaan dit jaar thematische vormingspakketten aanbieden en de opvoeders kunnen zich voor elk pakket (module) inschrijven. Wie alle workshops binnen een module volgt krijgt een certificaat. De eerste module wordt een inleidende module over: opvoeden en de rol van de opvoeders, karaktistieken van straatkinderen en –jongeren, het driefasemodel (straat, opvangtehuis, residentiele setting), rechten van het kind, en de sociale kaart van Santa Cruz. Begin juni willen we er al mee beginnen, en af en toe word ik een beetje zenuwachtig en vraag ik me af hoe ik dat allemaal ga doen. Maar goed, ik kan altijd op mijn subcomité rekenen.
Op persoonlijk vlak zijn er ook veel veranderingen. Mijn logeetje, Graciela, heeft een kamer gevonden, weliswaar vlak in de buurt, maar vanaf moet ik mijn tortillas dus zelf bakken! Vorige maandag is de delegatie van het thuisfront, in de vorm van de mama, de papa en twee vrienden, in Viru Viru, de luchthaven hier, geland. Al het personeel daar had trouwens mondmaskertjes en handschoenen aan. Voor wie zich nu zorgen maakt: er ligt ongeveer 6000 kilometer tussen Mexico en Bolivia. Ik geniet dus van: rode neuzen, de Knack, De smaak van de Keyser, een obscure cd (Buurman rockt, cadeautje van mijne peter) en kleren met de geur van thuis. Mama en papa blijven ook in Bolivia hun eigene zelf. Ze ontdekken op hun gemak de colour locale en verteren dat s avonds met een goed wijntje. En wat vinden ze van mijn appartement? Ik laat hun zelf aan het woord:
Mama: Dat ziet er hier goed uit, en wacht maar, ik zal dat hier eens van boven tot beneden kuisen ze want ik krijg dat toch properder.
Papa: Verdoeme toch he, ik heb spijt dat ik mijn gereedschapskist niet heb meegenomen.
Ze hadden Giesbaargse mattetaarten meegenomen, tot grote vreugde van mijn collega's, die de culinaire kwaliteiten van de Belgen nu hoog inschatten.

Carnaval

Terwijl in België de lente voorzichtig haar eerste pasjes zet, gaat ook het leven in Santa Cruz zijn warme gangetje. Ik heb ondertussen een logeetje in huis:
Graciela, een Spaanse psychologe, heeft vorig jaar vrijwilligerswerk gedaan bij Plataforma en is zo verliefd geworden op Santa Cruz en het werk, dat ze na anderhalve maand Spanje hier alweer terug stond. Het appartement is ondertussen een plaats voor culturele uitwisseling geworden: Ik weet al een aardige tortilla te bakken en zij waardeert de Vlaamse kleinkunstmuziek steeds meer.
Carnaval is hier ook niet echt ongemerkt voorbij gegaan. Na een eindeloze reeks pre-carnavales in de zin van: het is nog geen carnaval maar we kunnen niet wachten, gingen de festiviteiten hier op vrijdagavond van start om uiteindelijk te eindigen op dinsdagavond, waarbij de stad eruitzag alsof de apocalyps eindelijk was gekomen: Alle winkels afgeplakt met plastiek, overal op straat stomdronken gasten, onder de inkt en de vuiligheid, idem voor de straten trouwens. Dat van die inkt verdient wat uitleg: In Santa Cruz staat carnaval synoniem voor vier dagen mojazón.
Mojazón wil zeggen dat gans de stad oorlogsgebied wordt en iedereen erop uittrek om met inkt, water en schuim te gooien. Vier dagen lang discussies met taxichauffeurs die maar niet begrijpen waarom je alle ramen dicht wilt. Vier dagen niet kunnen buitenkomen zonder je kleren daarna te mogen weggooien. Het was leuk om te leren kennen maar zoals altijd zijn er mensen zonder grenzen. Dus ik weet nog niet of ik volgend jaar opnieuw naar de mojazón ga.
Dinsdagavond, wanneer de carnavalvierders nog even het beste van zichzelf geven, hangt er in SC een verbrand luchtje. Dan is immers de tijd van de ch’alla aangebroken. Via het ritueel van de ch’alla bedank je Pachamama (moeder aarde) voor de plek waar je woont of werkt. De idee achter het ritueel is dat alle dingen, net zoals levende wezens, honger en dorst hebben, en je hen dus iets de eten en te drinken moet aanbieden.
Hoe werkt een goede ch’alla nu? Allereerst ga je naar de markt om een mooie ‘mesa’ (een soort offerande) te kopen. Een goede mesa bevat de volgende ingrediënten.Een gedroogde lama-foetus dienst als voedsel voor Pachamama, en de mest (la k’oa) als brandstof. Het vet symboliseert de oorsprong van het leven. De lama dient als lastdier, die je wensen naar gene zijde zal dragen. Wie gezondsheidsproblemen heeft voegt een vlinder toe, symbool van de onsterfelijkheid. Reukstokjes en hars (copal) staan symbool voor het mannelijke en vrouwelijke element in de natuur. Suikersnoepjes verzekeren dan weer de familiale warmte. Let op! Overdaad schaadt en verzuurt de omgeving. Welke ook niet mogen ontbreken zijn erwtjes, linzen, rijst en gerst, geverfd in goud-of zilvertinten, kleuren die voorspoed afdwingen. Kaneel draagt bij tot harmonie terwijl de typische, plaatselijke bonbon dan weer het dessertje voor Pachamama vormt. Men gebruikt ook gele bloemblaadjes omdat die, wanneer ze door lucht dwarrelen, het geluk met zich zouden meedragen. Palo santo biedt bescherming tegen vijanden. Wijn, tot slot, wekt de juiste gemoedstoestand op onder de genodigden, en voorkomt ruzie onder de buren ;)
Deze mesa verbrand je vervolgens in huis, je sprenkelt wijn in de vier hoeken van het huis (in het meest intieme hoekje van het huis drink je de overschot zelf op) en je versiert de plek ten overvloede met ballons en slingers. Bolivia zou Bolivia niet zijn moest het geheel niet worden afgesloten met een ganse batterij voetzoekers, enkele kilo’s confetti en een lekkere barbecue. Sommigen nemen het zekere voor het onzekere en laten hun bezittingen nog eens zegenen in de kerk.
Het mooie aan dit gebruik is dat het van oorsprong indigeens is (Aymara) maar inmiddels deel uitmaakt van de Boliviaanse cultuur, geen geringe prestatie in dit verdeelde land. Er bestaat zelfs een Spaans werkwoord voor: challar. Iedereen slaat aan het challan: wie eigenaar is challa opdat hij het komende jaar geen herstellingwerken zou hoeven uit te voeren, wie huurt opdat de huurprijs niet zou stijgen. De taxi-chauffeurs ‘challan’ hun taxi, vakmannen hun gereedschap enz.
Dus volgend jaar iedereen ‘¡a challar!’

over boeken en extra deurtjes

Het lijkt of het vuurwerk voor het nieuwe jaar ook Plataforma in vierde versnelling heeft doen schieten. Er zijn veel ideeën, overlegmomenten, en projecten in de maak. Beetje bij beetje begin ik ook mijn draai te vinden in die warboel van kansen, mensen, documenten en begint mijn eigen programma wat vorm te krijgen.
Je vind me hier geregeld in de boekenwinkels, verscholen achter een stapel kandidaat-boeken voor de bibliotheek. Eigenlijk is dat toch wel een droomjob : een boekenwinkel binnenstappen en zoveel mogelijk boeken kopen!
De boekenrekken zijn er ook allemaal. Op het laatste moment nog een chinese vrijwilliger gevonden om de camionette te rijden (ikke dus voor de dood niet) en hup wijle weg naar de Ramada, de markt waar alles te koop is en alles mogelijk is: ook vijf boekenkasten. Ze hebben wel deurtje onderaan - VERASSING! - maar goed, de verkoper kon niet begrijpen waarom ik nu in hemelsnaam een probleem heb met een paar gratis deurtjes. Zijn verwarring werd later nog groter toen ik een beschadigde kast niet wilde betalen: 'Jamaar, ik geef je een paar gratis deurtjes, dan mag de kast toch wel een beetje beschadigd zijn?'.
Vorige week hebben we ook de eerste workshop georganiseerd over evaluatie, vorming en promotie van het personeel.
Goyo, de directeur van Mi Rancho heeft me geweldig geholpen. Het was de eerste workshop die ik georganiseerd en geleid heb, maar ik heb er wel een goed gevoel bij. Er hing alleszins een goede sfeer, ook al was het weer op zijn Boliviaans, met een va y viens van mensen. Ik heb er alvast veel van opgestoken! Nu is het kwestie van al die goede voorstellen wat in een plan te schieten... En de bibliotheek te openen! Ik ben al enkele dagen druk bezig met een classificatiesysteem uit te dokteren. Nog niet zo simpel als het lijkt. En dan waren er ook nog eens 200 boeken te plastificeren. Ik had na drie boeken al door dat dit een werk een lange adem zou worden, dus heb ik een ontbijtje georganiseerd op Plataforma. Iedereen die me vijf boeken kaftte verdiende koffiekoeken met fruitsap!